- DUUM-VIRI
- DUUM-VIRIMagistratus Romani, varii. Quidam sacris aeslibus reparandis praeerant. Alii nauticae rei curam gerebant, nonnulli Iudicum inferiorum loco erant. Tit. Liv. l. 5. et seqq. Duumviros sacris faciundis creavit ex numero Nobilium Tarquinius, hisque addidit duos ministros publicos, et per hos custodirilibros Sibyllinos voluit. Horum alterum M. attilium, visum non bonâ fide rem gerere et ab uno ministrorum delatum patricidii, in culeum insutum proiecit in mare. Sed post Reges exactos, quum Resp. oraculorum patrocinium suscepisset, nobilissimis viris quos eligebat, eorum committebat custodiam: hi vero per totum vitae tempus hoc munere funguntur, a militia et reliquis urbanis munis liberi, nec sine illis patiebatur quemquam oracula inspicere. Atque hi praeerant curae munerique praefato usque ad A. U. C. 388. quo ad populum tulêrunt Tribuni Pl. C. Licinius et L. Sextius, ut pro Duum-viris sacris faciundis Decem-viri crearentur, quorum pars ex Patribus pars ex plebe esset, Liv. l. 6. Cumqueve libri, qui in templi Iovis Capitolini cella subterranea, arcae lapideae inclusi, hactenus asservabantur, bello Marsico, A.U.C. 663. cremato Capitolio, cum aliis donariis Iovis absumpti igni essent; e multis locis alii comportati sunt, partim allati ex Italicis urbibus, partim ex Erythris Asiae, ex S. C. legatis illuc ad transcribendum missis, partim aliunde, Dionys. l. 4. qui Duum-virorum curae denuo committerentur. Quindecim-viri tandem a Sulla creati sunt, imo ad sexaginta cum tempore excrevisse retenta tamen XV. Virorum appellatione notat. ad Arnob. l. 4. Heraldus ex Servio, ad Aeneid. l. 6. v. 73.------- Lectosque sacraboAlma viros -------Quod sacerdotium Theodosii Principatu, cum coeteris priscae superstitionis sacris, abrogatum est, Ioh. Rosin. Antiqq. Rom. l. 3. c. 24. Horum itaque curae, fatalia Reip. pignora, libri nempe Sibyllini Prisco ab anu quadam pergrina oblati committebantur inspiciendi, ut, veluti Deorum oraculis praemoniti, malo obviam ire possent cives: In omni igitur prodigiorum relatione, ad Duumviros itum est, qui libris illis linteis inspectis prodigia expiabant, Liv. Dec. 4. l. 1. in limine et Dec. 1. l. 3. etc. Vide Thom Dempster. Paralip. in loc. Rosini laudat. et infra Quindecim-viri. Addo hîc saltem locum Vopisci in Aureliano, ubi ritus consulendi libros praesatos clarius, quam apud ullum alium vett. Scriptorum ob oculos ponitur, verbis Ulpii Syllani: Agite igitur, Pontisfices, qua puri qua mundi, qua vestiti, animisque sacris commodi, veteranis manibus libros evolvite fata Reip. quae sunt aeterna, perquirite: patrimis matrimisque pueris carmen indicite: nos sumptum sacris, nos apparatum sacrificiis, nos agris ambarvalia indiccmus ----- Itum est deinde ad templum, inspecti libri, proditi versus, lustrata urbs, cantata carmina, amburbium celebratum, ambarvalia promissa: atque ita sollennitus, quae iubebatur expleta est. Additur ibidem epistola Aureliani ad Senatum, quâ similiter castimoniam Pontificum (h. e. XV. Virorum, ut infra videbimus) cerimoniasque sollemnes exigens, sumptum quemlibet, cuiuslibet gentis captivos animaliaque regia eam in rem offert. Praeter hos erant Duum-viri aedium sacrarum locandarum, aedificandarum, consecrandarum vel restituendarum: quos Populus ex lege Papira designare solebat, de quibus vide Cic. pro Domo sua et Liv. passim. Duum-virinavales classis ornandae reficiendaequeve, itidem a Populo Tributis comitiis creati, de quibus Liv. iterum vide l. 9. Factum id prim um est A. U. C. 542. C. Iunio Bubulco III. et Q. Aemilio Barbulâ II. Coss. bello cum Samnitibus fervente. Dein bello contra Ligures, item bello Illyrico, Liv. 40. et 41. Extraordinarius enim hic Magistratus fuit, neque definitum tempus habuit: ut docet Rosin. l. 8. c. 40. Etiam Duum-viri perduellionis, Magistratus inter Romanos extraordinarius fuit. Primum creati a Tullo Hostilio Rege de Horatio, qui partâ de Curiatiis victoriâ sororem, unum de hisce lamentanrem, interfecerat, iudicarunt. Mos dein etiam post Reges aliquandiu retentus; donec obsolescreret: quem tamen a Labieno Trib. Pl. postremis tem poribus in Remp. relatum, Cic. gravissime queritur. Meminit corum praeter Liv. l. 1 et 5. ac Cic. pro Rabirio, Plutarch. quoque, ut et Suet. ac Dio l. 37.
Hofmann J. Lexicon universale. 1698.